جوانان دهه هفتادی مشهد، هوش مصنوعی را بومی کردند

«خواستن توانستن است»، جمله معروفی است که برخی به آن باور دارند و با اعتقاد به آن، برای رسیدن به خواسته‌هایشان تلاش می‌کنند، درست مثل هادی، علی و پریسا، اما برخی هم تصورشان بر این است که باید تمام شرایط زندگی مهیا باشد تا بتوانند به نتیجه دلخواه و مطلوب خودشان برسند.

در گزارش پیش‌رو قرار است از جوانانی بگوییم که در مقابل تمام مشکلاتی که سر راهشان بود ایستادند و با استفاده از توانایی‌های خودشان پس از پنج‌سال کار مداوم در هوش مصنوعی، حالا حرفی برای گفتن دارند و جزو یکی از شرکت‌های پیشرو در حوزه هوش مصنوعی و داده‌کاوی کشور به شمار می‌روند، دهه هفتادی‌هایی که می‌دانند از این زندگی چه می‌خواهند و دغدغه‌مند هم‌وطنانشان هستند.

مطلب مرتبط احیا‌ی آب با اختراعات «رسا»

موفقیت در کار تیمی

شرکت دانش‌بنیان عامل‌های هوشمند دانا دُر نیکا با نام تجاری «عهد» یکی از شرکت‌های پیشرو در حوزه هوش مصنوعی و داده‌کاوی درکشور است. این شرکت با ترکیبی از متخصصان برجسته از دانشگاه‌های فردوسی مشهد و علم و صنعت ایران، از سال‌۱۳۹۷ فعالیت خود را آغاز کرده و در سال‌های اخیر به یکی از فعالان در حوزه هوش مصنوعی بومی تبدیل شده است.

مدیر عامل شرکت در‌این‌باره توضیح می‌دهد: شرکت ما ترکیبی از دو آزمایشگاه قدرتمند و فعال در حوزه داده‌کاوی و هوش مصنوعی در کشور است. هسته اصلی تیم ترکیبی از متخصصان فعال این دو حوزه از دانشگاه‌های علم و صنعت ایران و فردوسی مشهد است که در آن دانش‌آموختگان در کنار استادان برجسته‌ای مانند پروفسور بهروز مینایی، مشاور تحقیق و توسعه و دکتر محمدرضا اکبرزاده توتونچی مشاور تحقیق و توسعه این شرکت فعالیت می‌کنند.

هادی کلماتی ادامه می‌دهد: شرکت عهد در سال‌۱۳۹۷ به عنوان یک استارت‌آپ در حوزه هوش مصنوعی و داده‌کاوی فعالیت خود را آغاز کرد و عضو پارک علمی و فناوری شد. در سال‌۱۳۹۸ شخصیت حقوقی این شرکت ثبت و در سال‌۱۳۹۹ موفق به دریافت مجوز دانش‌بنیان شد.

در حال حاضر شرکت دانش‌بنیان عهد در مرکز رشد ICT پارک علمی و فناوری خراسان در محله سجاد مستقر است و به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در این حوزه شناخته می‌شود.

کاهش هزینه‌های استفاده از هوش مصنوعی برای شرکت‌ها

مدیر ارشد عملیات می‌گوید: شرکت عهد در دو حوزه اصلی هوش مصنوعی و هوش تجاری فعالیت می‌کند. در حوزه هوش مصنوعی، این شرکت بر توسعه سرویس‌های پردازش زبان‌های طبیعی تمرکز دارد. همچنین بیشتر استراتژی کار‌های ما به‌صورت B۲B بوده و بیشتر با کسب‌و‌کار‌های بزرگ کار می‌کنیم. کسب‌و‌کار‌های بزرگ دیتا (اطلاعات به صورت داده) دارند و ما می‌توانیم با آنها کار کنیم.

پریسا رضوانی ادامه می‌دهد: در حوزه هوش تجاری نیز، این شرکت به ارائه راه‌حل‌هایی برای تحلیل داده‌های کسب و کار‌های بزرگ و بهبود فرایند‌های کسب‌وکار می‌پردازد.

او بااشاره به این موضوع که یکی از چالش‌های اصلی در استفاده از هوش مصنوعی در صنعت، هزینه بالای توسعه این فناوری است، توضیح می‌دهد: کسب‌وکار‌های کوچک و متوسط اغلب توانایی مالی برای استفاده از این فناوری را ندارند. شرکت ما با بومی‌سازی و کاهش هزینه‌ها، سعی کرده این چالش را برطرف کند و امکان استفاده از هوش مصنوعی را برای کسب‌وکار‌های خرد فراهم آورد.

به گفته رضوانی، این شرکت محصولاتی را توسعه داده که شباهت زیادی به مدل‌های مولد هوش مصنوعی بین‌المللی دارند؛ اما با کاهش هزینه و عدم وابستگی به سرویس‌های خارجی، برای همین امکان استفاده از آنها برای کسب‌وکار‌های کوچک و متوسط نیز فراهم شده است.

رضوانی می‌گوید: این برنامه ساده‌سازی شده تا افرادی که تسلط و توانایی کافی به استفاده از اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی ندارند تنها با چند کلیک بتوانند نیاز خودشان را برطرف کنند.

با بومی‌سازی و کاهش هزینه‌ها، سعی کرده‌ایم چالش مالی را برای استفاده از هوش‌مصنوعی برطرف کنیم

بومی‌سازی هوش مصنوعی برای فارسی‌زبانان

یکی از دستاورد‌های مهم شرکت عهد، بومی‌سازی هوش مصنوعی برای فارسی زبانان است. این شرکت با توجه به محدودیت‌های داده‌های زبان فارسی در اینترنت، مدل‌هایی را توسعه داده که به خوبی با اصطلاحات و فرهنگ زبان فارسی سازگار هستند. این امر باعث شده است که کاربران فارسی‌زبان بتوانند به‌راحتی از این فناوری استفاده کنند.

رضوانی تأکید می‌کند: ما نمی‌توانیم خودمان را با مدل‌های خارجی مقایسه کنیم، اما برای کاربر فارسی زبان توانسته‌ایم سیستمی را راه‌اندازی کنیم که کار با آن راحت باشد.

«یارابات» پاسخ‌گو به مشتری‌ها

مدیر ارشد فناوری می‌گوید: یارابات، اولین پلتفرم ساخت چت‌بات هوشمند اختصاصی، با تسلط کامل بر زبان فارسی است. این محصول با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین تکنیک‌های هوش مصنوعی، به‌عنوان یک مدل زبانی پیشرفته و تخصصی به سطح بی‌سابقه‌ای از تسلط بر زبان فارسی دست یافته است. این دستاورد نه‌تنها در زمینه درک و تولید متن فارسی، بلکه در فهم ظرایف فرهنگی و زبانی نیز خود را نشان می‌دهد.

علی صالحی ادامه می‌دهد: یکی از چالش‌های شرکت‌هایی که می‌خواهند از هوش مصنوعی استفاده کنند، بحث پشتیبانی از مشتری‌هایشان است. مدل‌های بین‌المللی به‌صورت عمومی آموزش دیده‌اند، اما یارابات که تولید شرکت ماست بومی‌سازی شده و بر اساس دانش سازمان مورد نظر، پاسخ‌گوی مشتری‌هاست.

هم‌اکنون می‌توانید با مراجعه به آدرس https://yarabot.ir در کمتر از چند دقیقه، اولین چت بات اختصاصی کسب‌وکار خودتان را ایجاد کنید.

حفظ امنیت داده‌ها

وقتی سخن از چالش‌های اصلی در حوزه هوش مصنوعی در کشورمان مطرح می‌شود، صالحی از ناآگاهی سازمان‌ها از حکمرانی داده‌ها می‌گوید و توضیح می‌دهد: بسیاری از سازمان‌ها دسترسی به داده‌های خود را محدود می‌کنند و این امر باعث می‌شود که توسعه مدل‌های هوش مصنوعی با مشکل روبه‌رو شود. ما سعی کرده‌ایم با فرهنگ‌سازی و ارائه راه‌حل‌های مناسب، این چالش را برطرف کنیم.

وی ادامه می‌دهد: ما به امنیت داده‌ها توجه ویژه‌ای داریم. سعی کرده‌ایم، با استفاده از روش‌های امنیتی مناسب، از داده‌های کاربران محافظت کنیم.

صالحی که سال‌هاست در حوزه‌های مختلف کامپیوتر فعالیت می‌کند، می‌گوید: دغدغه‌هایی از سوی برخی از شرکت‌ها، وزارتخانه‌ها و ادارات وجود دارد. آنها نمی‌توانند اطلاعاتشان را در اختیار ما یا دیگر شرکت‌ها قرار دهند. ما در حوزه قوانین گواهی عدم افشا، کار‌های لازم را انجام داده‌ایم تا بتوانند به ما اعتماد کنند.

داده‌هایی که از سمت مشتری‌هایمان است بیشتر از ۳۰ روز نگهداری نمی‌کنیم. این یک ماه هم به این دلیل است که اگر سرویس دچار مشکل شد و کاربر مشکل داشت بتوانیم آن را بررسی کنیم. در همان مدت ۳۰ روزه هم کاربر چت‌بات خودش را می‌سازد و دیگر اطلاعاتش در اختیار ما نیست.

علاقه به استاد، دلیل تحصیل در مشهد

هادی کلماتی؛ مدیر عامل

برخلاف همه مدیر عامل‌ها نه کت‌و‌شلوار پوشیده و نه برای دیدنش باید از هفت‌خان رستم بگذریم. به محض اینکه متوجه حضورمان می‌شود خودش پایین می‌آید و ما را به اتاق جلسات راهنمایی می‌کند. از آن دهه هفتادی‌هایی که قسمتی از زندگی‌اش در کتاب و تحقیق و پژوهش غرق شده است.

متولد‌۱۳۷۱ است و به‌خاطر آشنایی برادر بزرگ‌ترش با کامپیوتر، او هم از دوران نوجوانی کار با رایانه را یاد می‌گیرد و به آن مسلط می‌شود. همین زمینه، سبب می‌شود تا در دانشگاه فردوسی مقطع کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر را انتخاب کند و در این مسیر ماندگار شود. رتبه قبولی ارشدش آن‌قدر خوب می‌شود که می‌توانسته در دانشگاه تهران هوش مصنوعی را بخواند، اما علاقه‌اش به استادش «دکتر محمدرضا اکبرزاده توتونچی» سبب می‌شود در مشهد ماندگار شود و در دانشگاه فردوسی درسش را ادامه بدهد.

تاثیر عمیق رسیدن به جواب یک سؤال

علی صالحی، مدیر ارشد فناوری

اهل شیراز است و پرحوصله، هر چه را که لازم است چند بار توضیح می‌دهد. هنگام کار تیمی با زیرمجموعه‌اش لبخند بر لبانش است و آنها هم بدون استرس هر سؤالی دارند از او می‌پرسند. خواهر بزرگ‌تر علی رشته کامپیوتر می‌خوانده و به همین دلیل او از دوره راهنمایی با کمک خواهرش برنامه‌نویسی را شروع کرده است.

تفاوتش با هادی در این است که رسیدن به جواب سؤال خواهرش او را در این مسیر قرار داده است: «به نظرت ماشین‌ها هم می‌توانند مانند انسان فکر کنند؟» او رشته کامپیوتر را انتخاب کرد تا بتواند به این جواب برسد. کارشناسی‌اش را در دانشگاه چمران اهواز خواند و چند سالی در آنجا بود. تا اینکه مقطع ارشد را در دانشگاه فردوسی قبول شد.

یک روز هادی را در دانشگاه دید و از او پرسید، به نظرت پایان‌نامه‌ام را با کدام استاد بردارم؟ علی هم دکتر اکبرزاده را به او پیشنهاد داد. داشتن استاد مشترک باب آشنایی و رفاقتشان شد.

کسب و کار مرا به مشهد رساند

پریسا رضوانی، مدیر ارشد عملیات

جدی، اما مهربان. اهل اصفهان است، از خانواده‌ای بازاری، جنس بازار را هم به خوبی می‌شناسد، برای همین دوست دارد در این حوزه کار کند. کارشناسی را در رشته مدیریت بازرگانی سپری کرده و در مقطع ارشد هم بازرگانی بین‌المللی خوانده است.

علاقه‌اش به بحث کسب‌و‌کار سبب شده تا در حوزه‌های مختلف کار کند. حتی برای تولید محتوا با استارت‌آپ‌های خارجی ارتباط می‌گیرد و کتاب‌های مختلفی را که به او پیشنهاد می‌کنند می‌خواند.

هر کجا نوجوانی را ببینیم که علاقه‌مند به کامپیوتر است به عنوان کارورز از او دعوت می‌کنیم

او کتاب «مسیر تکامل اکوسیستم کارآفرینی» را در این زمینه ترجمه کرده و همچنین ویراستار علمی کتاب «ونچر دیلز» بوده است. او عضو صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان است و در این عضویت با موضوع سرمایه‌گذاری و تکنولوژی سرمایه آشنا شده است.

مکانی برای رشد علمی دانشجویان

کوچک‌ترین عضو این خانواده آرش غیوریان «برنامه‌نویس بک‌اند»، است. امسال قرار است کنکور شرکت کند و به طور حتم انتخابش رشته کامپیوتر است. آرش به خاطر علاقه‌اش به کامپیوتر در شرکت یکی از دوستان کلماتی کار می‌کرده است. وقتی کلماتی با او هم صحبت می‌کند، متوجه علاقه‌اش به کامپیوتر و هوش مصنوعی می‌شود. از او دعوت می‌کند به شرکت آنها بیاید و حالا آرش بیشتر اوقات روزش را در آنجا پشت سیستم می‌گذراند.

مدیر ارشد فناوری این شرکت توضیح می‌دهد: همان‌طور که ما از سوی خواهر و برادرمان راهنمایی شدیم و مسیر درست را انتخاب کردیم، دوست داریم دیگر نوجوانان و جوانان هم مسیر درست زندگی‌شان را پیدا کنند. هر کجا نوجوانی را ببینیم که علاقه‌مند به کامپیوتر است و اطلاعات کافی نسبت به آن موضوع دارد به عنوان کارورز از او دعوت می‌کنیم به جمع ما بپیوندد.

مدیر عامل شرکت نیز در ادامه یادآور می‌شود: این شرکت به آموزش و توسعه نیروی انسانی توجه ویژه‌ای دارد. برای همین با همکاری دانشگاه‌های فردوسی مشهد و علم و صنعت ایران دانشجویان را برای دوره کارورزی جذب می‌کند و به آنها امکان می‌دهد که پایان‌نامه‌های خود را در حوزه‌های مرتبط با هوش مصنوعی و داده‌کاوی انجام دهند. این امر باعث شده است که شرکت به یکی از مراکز مهم جذب نیرو‌های متخصص در این حوزه تبدیل شود.

کلماتی می‌گوید: متأسفانه یکی از چالش‌های اصلی ما، مهاجرت نیرو‌های متخصص به خارج از کشور است. بسیاری از نیرو‌های این شرکت به دلیل شرایط اقتصادی و معیشتی، ترجیح می‌دهند که در خارج از کشور کار کنند. این امر باعث شده است که شرکت عهد با مشکل کمبود نیرو‌های متخصص روبه‌رو شود.

دست‌آوردهای شرکت دانش‌بنیان «عهد»

نماینده اکوسیستم فناوری خراسان در پاویون ایران نمایشگاه جیتکس ۲۰۲۴، دبی، امارات

حضور در نمایشگاه وب سامیت ۲۰۲۴، دوحه، قطر

حضور در نمایشگاه کتاب ۲۰۲۴، مسقط، عمان

* این گزارش شنبه ۱۸ اسفندماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۹۵ شهرآرامحله منطقه ۱ و ۲ چاپ شده است.